Krajowa Izba Odwoławcza 14 grudnia 2019 r. (sygn. akt KIO 2499/18) wydała ciekawy wyrok mówiący o braku obowiązku wezwania Wykonawcy do wyjaśnień w przedmiocie rażąco niskiej ceny. Jak przypomniała Izba możliwość taka ma miejsce, gdy różnica pomiędzy wartością zamówienia a zaoferowaną przez Wykonawcę ceną, wynika z okoliczności oczywistych, które nie wymagają wyjaśnienia.
Stan prawny
Zgodnie z art. 90 ust. 1 PZP Zamawiający ma obowiązek wezwać Wykonawcę do wyjaśnień, jeżeli zaoferowana cena lub koszt, lub ich istotne części składowe, wydają się rażąco niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia i budzą wątpliwości Zamawiającego, co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z określonymi wymaganiami lub wynikającymi z odrębnych przepisów.
Natomiast zgodnie z art. 90 ust. 1a pkt 1 PZP, w przypadku gdy cena całkowita oferty jest niższa o co najmniej 30% od wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług, ustalonej przed wszczęciem postępowania zgodnie z art. 35 ust. 1 i 2 lub średniej arytmetycznej cen wszystkich złożonych ofert, Zamawiający zwraca się o udzielenie wyjaśnień, o których mowa w art. 90 ust. 1 PZP, chyba że rozbieżność wynika z okoliczności oczywistych, które nie wymagają wyjaśnienia.
Orzeczenie KIO
Zdaniem KIO „zgodnie z art. 90 ust. 1a pkt 1 PZP, co do zasady Zamawiający ma obowiązek wezwać Wykonawcę do wyjaśnień. Jednak z jednym wyjątkiem, mianowicie: gdy rozbieżność wynika z okoliczności oczywistych, które nie wymagają wyjaśnienia. Ustawodawca zatem w przepisie tym przewidział wyjątek od obowiązku wzywania Wykonawcy do wyjaśnień w przedmiocie rażąco niskiej ceny.
W ocenie składu orzekającego KIO „wyjątek ten dotyczy sytuacji, gdy wprawdzie cena oferty jest niższa o co najmniej 30% od wartości szacunkowej zamówienia powiększonej o VAT lub od średniej arytmetycznej złożonych ofert, ale jednocześnie sytuacja ta jest wynikiem okoliczności oczywistych, nie wymagających wyjaśnienia.”
Wnioski
Jeżeli rozbieżność pomiędzy ceną Wykonawcy, a średnią arytmetyczną złożonych ofert, wynika z okoliczności oczywistych nie wymagających wyjaśnienia – takich jak np. fakt, że jedna z cen oferty została zawyżona i sztucznie wpłynęła na wysoką średnią arytmetyczną złożonych ofert – jest to właśnie wyjątek uprawniający Zamawiającego do nie wzywania Wykonawcy do składania wyjaśnień w przedmiocie rażąco niskiej ceny.