Zgodnie z art. 24 ust. 5 pkt 4) PZP, Zamawiający może wykluczyć z postępowania o udzielenie zamówienia publicznego Wykonawcę, który z przyczyn leżących po jego stronie, nie wykonał albo nienależycie wykonał w istotnym stopniu wcześniejszą umowę w sprawie zamówienia publicznego lub umowę koncesji, zawartą z Zamawiającym, co doprowadziło do rozwiązania umowy lub zasądzenia odszkodowania.
Wykluczenie Wykonawcy następuje, zgodnie z art. 24 ust. 7 pkt 2 litera c) PZP, jeżeli nie upłynęły 3 lata od dnia odpowiedniego uprawomocnienia się wyroku potwierdzającego zaistnienie jednej z podstaw wykluczenia, chyba że w tym wyroku został określony inny okres wykluczenia lub od dnia, w którym decyzja potwierdzająca zaistnienie jednej z podstaw wykluczenia stała się ostateczna.
Orzeczenie KIO
Krajowa Izba Odwoławcza stanowisko w sprawie wykluczenia Wykonawcy na podstawie nienależytego wykonania umowy o zamówienie publiczne przedstawiła w wyroku z 3 sierpnia 2018 r. (sygn. akt KIO 1428/18).
Zdaniem Izby wykluczenie Wykonawcy na podstawie art. 24 ust. 5 pkt 4 PZP jest dopuszczalne jedynie w sytuacji, gdy wszystkie określone w ww. przepisie okoliczności zostaną spełnione łącznie. Ponadto nie mogą być one rozumiane dowolnie.
KIO wskazuje, iż istotne obowiązki spoczywają na Zamawiającym, który wykluczając Wykonawcę na ww. podstawie prawnej obowiązany jest wykazać kumulatywne spełnienie okoliczności określonych w art. 24 ust. 5 pkt 4 PZP. Zamawiający ma również obowiązek uzasadnić każdą z nich, co jest istotne dla zachowania zasady proporcjonalności i przejrzystości postępowania oraz zachowania uczciwej konkurencji (art. 7 ust. 1 PZP). Wyjaśnienia są ważne także w przypadku możliwości skorzystania przez Wykonawcę z procedury tzw. samooczyszczenia, o której mowa w art. 24 ust. 8 PZP, lub skorzystania przez niego ze środków ochrony prawnej.
Skład orzekający KIO podkreślił, iż instytucja samooczyszczenia ma zastosowanie wtedy, gdy wobec Wykonawcy zachodzi podstawa wykluczenia, ale Wykonawca zamierza wykazać, że mimo to jest podmiotem rzetelnym i wiarygodnym. Innymi słowy, jedynie w przypadku wykazania istnienia wszystkich przesłanek, o których mowa w art. 24 ust. 5 pkt 4 PZP, zasadne jest skorzystanie przez Wykonawcę z uprawnienia do przedstawienia dowodów, że podjęte przez niego środki są wystarczające do uznania jego rzetelności.
W ocenie KIO, istotnym jest również ustalenie, czy upłynął okres 3 lat, w którym Zamawiający uprawniony byłby do zastosowania sankcji prawnej w postaci wykluczenia Wykonawcy z postępowania.
Wnioski
Podstawą zastosowania przepisu art. 24 ust. 5 pkt 4) PZP jest szczegółowa analiza stanu faktycznego będącego podstawą wykluczenia i spełnienie wymogów tego przepisu – istotny stopień naruszenia oraz przyczyny leżące po stronie Wykonawcy.
