Naczelną zasadą prawa zamówień publicznych jest konkurencyjność. Art. 7 ust. 1 PZP wprost wskazuje, że Zamawiający przygotowuje i przeprowadza postępowanie o udzielenie zamówienia w sposób zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji i równe traktowanie Wykonawców oraz zgodnie z zasadami proporcjonalności i przejrzystości.
Czy Zamawiający może zatem pominąć stosowanie Ustawy PZP? A jeśli tak to w jakich przypadkach?
Odpowiedź bezpośrednio w PZP
Katalog sytuacji, w których dopuszczalne jest pominięcie stosowania przepisów prawa zamówień publicznych zawiera art. 4 PZP. Przepis ten rozpoczyna się stwierdzeniem: „Ustawy nie stosuje się do…”. W dzisiejszym artykule przybliżę przypadek opisany w ust. 5 przywołanego artykułu.
Zgodnie z art. 4 ust. 5 PZP, ustawy nie stosuje się do zamówień lub konkursów:
a) którym nadano klauzulę zgodnie z przepisami o ochronie informacji niejawnych,
b) jeżeli wymaga tego istotny interes bezpieczeństwa państwa,
c) jeżeli wymaga tego ochrona bezpieczeństwa publicznego,
d) którym muszą towarzyszyć, na podstawie odrębnych przepisów, szczególne środki bezpieczeństwa – w zakresie, w jakim ochrona istotnych interesów dotyczących bezpieczeństwa państwa określonych w lit. a-d nie może zostać zagwarantowana w inny sposób niż udzielenie zamówienia bez zastosowania ustawy.
Podkreślam, że przepis ten znajduje zastosowanie zarówno do zamówień jak i konkursów. Natomiast wyłączenia stosowania ustawy PZP odnoszą się wyłącznie do przedmiotu zamówienia. Dotyczą one każdego podmiotu udzielającego zamówienia, pod warunkiem jednak, że zamówienie dotyczy wyłącznie przedmiotu wskazanego w art. 4 PZP (KIO/KU 2/08).
„Przesłanką zastosowania regulacji art. 4 pkt 5 PZP jest powstanie chociażby zagrożenia dla istotnego interesu bezpieczeństwa państwa z tego powodu, że postępowanie prowadzone jest w oparciu o przepisy PZP. Zamawiający, podejmując decyzję o skorzystaniu z tego przepisu, zobowiązany jest wykazać, że udzielenie zamówienia z poszanowaniem podstawowych zasad, w szczególności jawności i powszechności dostępu oraz w trybie określonym w PZP nie jest możliwe bez zagrożenia dla istotnego interesu bezpieczeństwa państwa.” (KIO/KU 2/08)
Ustawa PZP a jawność postępowania
Zgodnie z art. 8 ust. 1 PZP postępowanie o udzielenie zamówienia jest jawne. Zasada ta, będąca jednym z instrumentów prawnych wzmacniania konkurencyjności przy zamówieniach publicznych, stoi w oczywistej sprzeczności z zasadami ochrony informacji niejawnych.
Dlatego też prawo zamówień publicznych wyłącza stosowanie przepisów ustawy PZP – w tym zasady jawności postępowania – w odniesieniu do zamówień, które zawierają informacje niejawne.
Zgodnie z wyrokiem Krajowej Izby Odwoławczej z 12 lutego 2015 r. (KIO 172/15), na gruncie PZP znaczenie dla postępowań o zamówienie publiczne mają wyłącznie informacje niejawne, którym nadano klauzule „poufne” lub „zastrzeżone”.
Podsumowanie
Wyłączenie stosowania ustawy PZP powinno być stosowane w sytuacjach wyjątkowych. Jak stwierdziła KIO w sprawie KIO/KU 2/08, wyłączenia stanowiące wyjątek od zasady udzielania zamówień publicznych na podstawie ustawy PZP nie mogą być interpretowane rozszerzająco.
