Zamawiający jest odpowiedzialny za swoje decyzje i działania podejmowane w toku postępowania o udzielenie zamówienia. Muszą być one zgodne z zasadami i normami wynikającymi m.in. z prawa zamówień publicznych.
Zdarzyć się jednak może, że Zamawiający zaniecha spoczywającego na nim obowiązku. Jak dotkliwe mogą być konsekwencje takiego zaniedbania?
Kto nakłada karę na Zamawiającego?
Zgodnie z art. 202 ust. 1 PZP karę pieniężną na Zamawiającego nakłada Prezes Urzędu Zamówień Publicznych w drodze decyzji administracyjnej.
Jednak, jeżeli w związku z naruszeniem przepisu ustawy, karę finansową nałożyła już KIO lub sąd, Prezes Urzędu nie nakłada kary pieniężnej. Zatem kara nałożona przez Prezesa Urzędu ma charakter subsydiarny, stosowana jest w przypadku, kiedy żadna inna instytucja nie uczyniła tego wcześniej (ze wskazanych w art. 202 ust. 1 PZP).
Wydanej przez Prezesa Urzędu decyzji o nałożeniu na Zamawiającego kary pieniężnej nie można nadać klauzuli natychmiastowej wykonalności (art. 202 ust. 3 PZP).
Jak wysokie mogą być kary?
Prawo zamówień publicznych uzależnia wysokość kary, jaka może być nałożona na Zamawiającego od wartości konkretnego zamówienia. Na potrzeby tego wyróżnia ustawa wyznacza trzy typy zamówień:
- dla postępowania, którego wartość zamówienia jest mniejsza niż kwoty określone w przepisach wydanych na podst. art. 11 ust. 8 PZP kara pieniężna wynosi 3 000,00 zł (art. 201 ust. 2 pkt 1) PZP),
- dla postępowania, którego wartość zamówienia jest równa kwocie lub przekracza kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 PZP, a jest mniejsza niż 10 000 000,00 EUR dla dostaw lub usług oraz 20 000 000,00 EUR dla robót budowlanych, kara pieniężna wynosi 30 000,00 zł, a z kolei
- dla postępowania, którego wartość zamówienia jest równa lub przekracza wyrażoną w złotych równowartość kwoty 10 000 000,00 EUR dla dostaw lub usług oraz 20 000 000,00 EUR dla robót budowlanych, kara pieniężna wynosi 150 000,00 zł.
Za co może zostać nałożona kara?
Katalog określający przesłanki, których spełnienie powoduje nałożenie kary pieniężnej na Zamawiającego zawiera art. 200 ust. 2 PZP. Zgodnie z nim Zamawiający podlega karze pieniężnej jeśli m.in. i) określił warunki udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia w sposób, który utrudnił uczciwą konkurencję, ii) opisał przedmiot zamówienia w sposób, który utrudnił uczciwą konkurencję, iii) prowadził postępowanie o udzielenie zamówienia z naruszeniem zasady jawności, czy iv) odrzucił ofertę z naruszeniem przepisów ustawy określających przesłanki odrzucenia oferty.
Co ważne, powyższe czynności (a także inne wymienione w art. 200 ust. 2 PZP), muszą mieć wpływ na wynik postępowania.
Dodatkowo o przesłankach kar pieniężnych traktuje art. 200 PZP.
Podsumowanie
Możliwość karania ma działanie dyscyplinujące Zamawiających i z pewnością wpływa na ich postępowanie.
Warto także pamiętać, że uprawnienie do nakładania kar nie musi być stosowane często. Ideą sankcji nie jest samo karanie Zamawiających (i wspomaganie w ten sposób budżetu państwa), a nakłonienie ich do działania zgodnie z prawem. Możliwość nałożenia kary ma uświadamiać Zamawiającym, że skutki działań sprzecznych z ustawą mogą być bardzo dotkliwe.
