Tylko Wykonawcy, którzy spełniają warunki udziału w postępowaniu mogą ubiegać się o udzielenie zamówienia (art. 22 PZP). Jednak przepisy ustawy Prawo zamówień publicznych nie definiują tego pojęcia… Rangę i znaczenie „warunków udziału w postępowaniu” w swoim orzecznictwie wielokrotnie potwierdza Krajowa Izba Odwoławcza.
W orzeczeniu z 20 stycznia 2017 r., KIO definiuje „warunki udziału w postępowaniu” jako wszelkie okoliczności faktyczne lub prawne, od istnienia albo nieistnienia których uzależniona jest możliwość uczestniczenia Wykonawcy w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, a tym samym ubiegania się o przedmiotowe zamówienie (KIO 8/17).
Warunki udziału w postępowaniu istotnym elementem zamówienia!
„Ustalenie warunków udziału w postępowaniu, w tym opisu oceny sposobu spełniania tych warunków jest jedną z najważniejszych czynności Zamawiających” – wskazuje Izba w uzasadnieniu do wyroku z 19 maja 2011 r. (KIO 978/11). Jak wyjaśnia, „Zamawiający zobowiązani są do określenia tych warunków w sposób dostatecznie jasny i precyzyjny, by zarówno Wykonawcy zainteresowani udziałem w postępowaniu jak i sami Zamawiający dokonując oceny spełniania tych warunków mogli ją przeprowadzić na zasadzie zerojedynkowej (inaczej określanej jako zasada „spełnia – nie spełnia”).
W oczywisty sposób warunki udziału w postępowaniu i wymagane przez Zamawiających dokumenty, wpływają na krąg Wykonawców, który może się ubiegać o zamówienie – zawężając go w mniejszym lub większym stopniu. Wymagania stawiane przez Zamawiających muszą odpowiadać warunkom art. 22 PZP, wskazującego na konieczność powiązania i proporcjonalności opisu sposobu dokonania oceny spełniania tych warunków z przedmiotem zamówienia. Jednocześnie, z uwagi na obowiązującą zasadę pisemności, opis sposobu dokonania oceny spełniania warunków udziału w postępowaniu oraz dokumenty żądane w tym celu muszą zostać w sposób wyczerpujący, jasny i precyzyjny opisane przez Zamawiających w dokumentach postępowania udostępnionych potencjalnym Wykonawcom”.
Dowody wymagane proporcjonalnie do przedmiotu zamówienia
Dokumenty składane przez Wykonawcę mają potwierdzić spełnianie przez niego warunków udziału w postępowaniu lub kryteriów selekcji dotyczących zdolności technicznej lub zawodowej. Minister Rozwoju, 26 lipca 2016 r. wydał rozporządzenie ws. rodzajów dokumentów, jakich może żądać Zamawiający od Wykonawcy.
I tak, Zamawiający może żądać wykazu dostaw lub usług wykonanych. W przypadku świadczeń okresowych lub ciągłych również dostaw lub usług wykonywanych, w okresie ostatnich 3 lat przed upływem terminu składania ofert albo wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu (a jeśli okres prowadzenia działalności jest krótszy – w tym okresie). Wykonawca musi przy tym podać ich wartość, przedmiot, daty wykonania i podmioty, na rzecz których dostawy lub usługi zostały wykonane. Musi także załączyć dowody określające czy te dostawy lub usługi zostały wykonane lub są wykonywane należycie.
Proporcjonalność w PZP
Zasada proporcjonalności oznacza, że opisane przez Zamawiającego warunki udziału w postępowaniu muszą być uzasadnione wartością zamówienia, charakterystyką, zakresem, stopniem złożoności lub warunkami realizacji zamówienia. Nie powinny także ograniczać dostępu do zamówienia Wykonawcom dającym rękojmię jego należytego wykonania. Jak podkreślała Izba w swoim orzecznictwie, obowiązkiem Zamawiającego przy kształtowaniu wymagań stawianych Wykonawcom jest nie tylko odniesienie się do przedmiotu zamówienia, ale też ocena sytuacji rynkowej.
Proporcjonalność warunków do przedmiotu zamówienia wskazuje zatem, że mają one być adekwatne do osiągnięcia celu, a więc wyboru Wykonawcy dającego rękojmię należytego wykonania przedmiotu zamówienia.
Niezasadnym jest zatem przyjęcie, iż tylko wykonywanie usług o tożsamym bądź bardzo zbliżonym zakresie świadczy o tym, że Wykonawca posiada zdolność techniczną i zawodową odpowiednią do zrealizowania zadania opisanego przez Zamawiającego!
