Prawo zamówień publicznych przewiduje szereg przesłanek powodujących unieważnienie postępowania o udzielenie zamówienia (przeczytasz o tym tutaj). Jednak Zamawiający nie może unieważniać postępowania według własnego uznania…
Jak czytamy w art. 93 ust 4 PZP, „w przypadku unieważnienia postępowania o udzielenie zamówienia z przyczyn leżących po stronie Zamawiającego, Wykonawcom, którzy złożyli oferty niepodlegające odrzuceniu, przysługuje roszczenie o zwrot uzasadnionych kosztów uczestnictwa w postępowaniu, w szczególności kosztów przygotowania oferty”.
Odpowiedzialność Zamawiającego na zasadzie ryzyka
Sąd Apelacyjny w Warszawie w nowym wyroku – z 7 grudnia 2016 r. (sygn. akt I ACa 2025/15) – orzekł, że odpowiedzialność, której podlega Zamawiający z art. 93 ust. 4 PZP jest odpowiedzialnością na zasadzie ryzyka.
Dzięki temu Wykonawca nie musi wykazywać, że wina istnieje po stronie Zamawiającego. Wystarczające jest udowodnienie, że przyczyny unieważnienia postępowania leżały po jego stronie. Wykonawca musi zatem wykazać, że wpływ na powstanie przyczyny unieważnienia miał Zamawiający.
Jednakże, „podobnie jak każdy dłużnik, który może zwolnić się z odpowiedzialności opartej na zasadzie ryzyka, Zamawiający może uwolnić się od odpowiedzialności przez wykazanie jednej z tzw. przyczyn egzoneracyjnych, w tym przez wykazanie, że unieważnienie przetargu na zamówienie publiczne nastąpiło z przyczyn nieleżących po jego stronie.” – I ACA 2025/15.
Wyłącznie oferty niepodlegające odrzuceniu
Prawo do dochodzenia roszczeń o zwrot uzasadnionych kosztów uczestnictwa w postępowaniu przysługuje wyłącznie Wykonawcom, którzy złożyli w postępowaniu oferty niepodlegające odrzuceniu.
Do kogo kierować roszczenie?
Art. 93 ust. 4 PZP nie precyzuje komu uprawniony Wykonawca powinien zgłosić swoje roszczenie. Zgodnie ze stanowiskiem Krajowej Izby Odwoławczej zawartym w wyroku z 28 marca 2011 r. (KIO 572/11) roszczenie takie Wykonawca powinien skierować w pierwszej kolejności do Zamawiającego. Jeśli ten nie spełni swojego obowiązku i nie uzna roszczenia, należy skierować je do sądu powszechnego.
„O zasadności takiego roszczenia – z powództwa zainteresowanego Wykonawcy – może orzekać w odrębnym postępowaniu sąd powszechny.” – KIO 2304/14
Podsumowanie
Przyczyną unieważnienia postępowania, która leży po stronie Wykonawcy nie jest jego unieważnienie na podstawie art. 93 ust. 1 pkt 1 (KIO/UZP 1650/09). Przepis ten stanowi, że Zamawiający unieważnia postępowanie o udzielenie zamówienia, jeżeli nie złożono żadnej oferty niepodlegającej odrzuceniu albo nie wpłynął żaden wniosek o dopuszczenie do udziału w postępowaniu od Wykonawcy niepodlegającego wykluczeniu.
