Realizacja sporej części zamówień publicznych wymaga zatrudnienia podwykonawców. Sytuacja, kiedy Wykonawca wygrywający postępowanie o udzielenie zamówienia i podpisujący umowę z Zamawiającym nie jest w stanie sam zrealizować przedmiotu umowy, dotyczy zwłaszcza robót budowlanych. Prawo zamówień publicznych umowie o podwykonawstwo zamówienia na roboty budowlane poświęciło w art. 143b.
Obowiązek przedłożenia projektu umowy i zastrzeżenia
Podczas realizacji zamówienia Wykonawca, podwykonawca lub też dalszy podwykonawca mają obowiązek przedłożyć podmiotowi zamawiającemu projekt umowy, którą zamierzają zawrzeć. Dodatkowo, na podwykonawcy lub dalszym podwykonawcy spoczywa obowiązek dołączenia do przedkładanej umowy zgody Wykonawcy na jej zawarcie w wersji przekazywanej Zamawiającemu.
Zamawiający jest uprawniony do zgłoszenia w formie pisemnej swoich zastrzeżeń do projektu umowy o podwykonawstwo robót budowlanych. Termin na to (zgodnie z art. 143d ust. 1 pkt 2 PZP), powinien zostać oznaczony w umowie o roboty budowlane.
Zastrzeżenia Zamawiającego mogą dotyczyć dwóch aspektów: i) niespełniania wymagań określonych w specyfikacji istotnych warunków zamówienia oraz ii) sytuacji gdy umowa przewiduje termin zapłaty wynagrodzenia dłuższy niż 30 dni. Brak zgłoszenia zastrzeżeń oznacza akceptację przedłożonego projektu.
Obowiązek przedłożenia kopii zawartej umowy i sprzeciw
Po zawarciu umowy o podwykonawstwo, Wykonawca, podwykonawca lub dalszy podwykonawca ma obowiązek przedłożenia Zamawiającemu kopii zawartej umowy poświadczonej za zgodność z oryginałem. Termin na złożenie kopii umowy upływa po 7 dniach od zawarcia umowy o podwykonawstwo.
Podobnie jak w przypadku projektu umowy, tak i do umowy właściwej Zamawiający może wnieść uwagi w formie pisemnej. W tym przypadku, uwagi nie są nazywane zastrzeżeniami, lecz sprzeciwem. Jeśli w terminie zgodnym z art. 143d ust. 1 pkt 2 PZP Zamawiający nie wyrazi sprzeciwu, okazuje milczącą zgodę na treść otrzymanej umowy.
Termin na zapłatę podwykonawcy wynagrodzenia
Ustawa przewiduje maksymalny możliwy termin zapłaty wynagrodzenia i wyznacza go na 30 dni od dnia doręczenia faktury lub też rachunku, które potwierdzają wykonanie zleconych prac. Co ważne ustawa określa wyłącznie, że termin na zapłatę wynagrodzenia nie może być dłuższy niż 30 dni. Dopuszczalne jest zatem skrócenie tego terminu.
Możliwość wyłączenia obowiązku
Zamawiający otrzymał uprawnienie, zgodnie z którym może w treści SIWZ wskazać przedmiot, który nie podlega obowiązkowi przedłożenia kopii zawartej umowy o podwykonawstwo, dotyczących dostaw lub usług. Ustawa z kolei wyłącza ten obowiązek jeśli umowa stanowi mniej niż 0,5% wartości umowy w sprawie zamówienia publicznego.
Podsumowanie
Na zakończenie chcę przytoczyć fragment orzeczenia KIO z 23 października 2015 r. (KIO 2181/15). Izba wskazała wtedy, że brak zgłoszenia Zamawiającemu realizacji prac przez podwykonawcę pociąga za sobą jedynie ryzyko po stronie podwykonawcy. W takiej sytuacji, brak zapłaty wynagrodzenia podwykonawcy przez generalnego Wykonawcę, nie umożliwia podwykonawcy domagania się zapłaty bezpośrednio u Zamawiającego.
