Zgodnie z kodeksem cywilnym, w sprawach dotyczących zobowiązań obowiązuje tzw. zasada swobody umów. Jak stanowi art. 3531 k.c. zasada swobody umów oznacza, że strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.
Jak jednak wygląda stosowanie zasady swobody umów w zamówieniach publicznych? Czy jest w ogóle na nią miejsce?
Istotne postanowienia umowy określa Zamawiający
Powyższe pytania są o tyle uzasadnione, że art. 36 ust. 1 pkt 16) PZP wprost wskazuje, że SIWZ zawiera co najmniej istotne dla stron postanowienia. Zostaną one wprowadzone do treści zawieranej umowy w sprawie zamówienia publicznego. To SIWZ zawiera ogólne warunki umowy albo wzór umowy, jeżeli Zamawiający wymaga od Wykonawcy, aby zawarł z nim umowę w sprawie zamówienia publicznego na takich warunkach. Jak zaś wiadomo SIWZ przygotowuje Zamawiający. Czy takie uprawnienie Zamawiającego narusza art. 3531 k.c.?
Krajowa Izba Odwoławcza wydała 6 kwietnia 2018 r. orzeczenie w sprawie o sygn. akt KIO 484/18. Wskazała w nim, że wyposażenie Zamawiającego w uprawnienia do kształtowania treści umowy, nie stanowi samo w sobie o nadużyciu zasady swobody umów i naruszeniu zasad współżycia społecznego.
„Podkreślić należy, że obowiązkiem Zamawiającego jest określenie postanowień umowy w sprawie zamówienia publicznego tak, aby cel zamówienia publicznego tj. zaspokojenie określonych potrzeb publicznych został osiągnięty.” (KIO 484/18)
W ocenie Izby, to Zamawiający określa zasady, na których chce zawrzeć umowę zgodnie z jego potrzebami i wymaganiami związanymi z celem zamówienia. Zabezpieczą one jego interes w wykonaniu przedmiotu zamówienia.
Podsumowanie
Należy wskazać, że zasada swobody umów wynikająca z kodeksu cywilnego doznaje w przypadku prawa zamówień publicznych pewnego ograniczenia, m.in. z uwagi na interesy Zamawiającego.
Jak ocenia KIO, nie powinno to być jednak traktowane jako nadużycie zasady swobody umów. Pamiętać bowiem należy o specyfice zamówień publicznych i zawieranych w ramach zamówień publicznych umowach.
