Przy realizacji umów dotyczących zamówień publicznych często dochodzi do sytuacji spornych między Zamawiającym a Wykonawcą. Chcąc zapobiec eskalacji konfliktu warto rozważyć jedną z alternatywnych metod rozwiązywania sporów (ang. Alternative Dispute Resolution). Mediacja i koncyliacja to rozwiązania tańsze i szybsze od tradycyjnego procesu sądowego. Na czym polegają obydwa mechanizmy? Czym się różnią? I z którego rozwiązania warto skorzystać mając problemy z ugodowym zakończeniem zamówienia publicznego?
Pozasądowe rozwiązywanie sporów w nowym PZP
Nowa ustawa PZP, w Dziale X wprowadza regulacje pozasądowego rozwiązywania sporów wynikających z zamówienia. Zgodnie z art. 591 ust. 1 PZP, w sprawie majątkowej, w której zawarcie ugody jest dopuszczalne, każda ze stron umowy może złożyć wniosek o przeprowadzenie mediacji lub inne polubowne rozwiązanie sporu. Odpowiedni wniosek należy przedstawić w Sądzie Polubownym przy Prokuratorii Generalnej RP, wybranemu mediatorowi albo osobie prowadzącej polubowne rozwiązanie sporu.
Czym jest mediacja?
Mediacja jest próbą doprowadzenia do ugodowego rozwiązania konfliktu dzięki negocjacjom prowadzonym przy udziale mediatora. Mediator jest osobą trzecią, neutralną wobec stron i ich konfliktu.
Satysfakcjonująca obie strony ugoda może podlegać zatwierdzeniu przez sąd. Jeśli ugoda podlega wykonaniu w drodze egzekucji, sąd zatwierdza ugodę przez nadanie jej klauzuli wykonalności. Tym samym staje się tytułem wykonawczym umożliwiającym dochodzenie roszczeń na wypadek, gdyby strona uchylała się od realizacji podjętych zobowiązań.
Czym jest koncyliacja?
Koncyliacja to próba polubownego rozwiązania sporu przez niezależnego i bezstronnego koncyliatora, albo specjalną komisję koncyliacyjną. Przedstawiają oni stronom propozycję rozwiązania konfliktu. Zadaniem koncyliatora jest opracowanie odpowiednich rozwiązań w formie propozycji koncyliacyjnej.
Strony mogą przyjąć propozycję (zakończyć spór), uznać propozycję za niewystarczającą i poddać sprawę negocjacjom między stronami, zawrzeć ugodę modyfikując propozycję koncyliatora albo nie przyjąć propozycji koncyliacyjnej, nie ponosząc z tego powodu żadnych konsekwencji. W ramach postępowania koncyliacyjnego możliwe jest zawarcie ugody przed koncyliatorem.
Jakie są różnice?
Mediacja to proces trójstronny, prowadzony przez mediatora przy jednoczesnym udziale stron sporu. Jej celem jest dojście do konsensusu czyli wypracowania obopólnie satysfakcjonującego porozumienia. W przypadku koncyliacji zamiast mediatora występuje niezależny i bezstronny koncyliator, który przedstawia propozycję koncyliacyjną, mającą na celu zakończenie sporu. Sami zainteresowani nie biorą udziału przy jej opracowaniu, a akceptacja zaproponowanego rozwiązania pozostaje wyłącznym uprawnieniem stron.
Zatem, proces trójstronny – w przypadku mediacji i wypracowanie porozumienia przez niezależnego eksperta, bez udziału stron sporu – w procesie koncyliacyjnym, to główna różnica pomiędzy obydwoma mechanizmami polubownego rozwiązywania sporów.
Zarówno mediatorzy jak i koncyliatorzy stali Sądu Polubownego przy PGRP to eksperci posiadający doświadczenie, w tym również w obsłudze prawnej podmiotów sfery publicznej oraz znajomość specyfiki działania tych podmiotów.
Podsumowanie
Alternatywne metody rozwiązywania sporów (ADR) są mechanizmami tańszymi i szybszymi od tradycyjnego procesu sądowego. Dają stronom poczucie większej kontroli nad sporem i jego rozwiązaniem oraz umożliwiają zaangażowanie w postępowaniu, które ma przynieść rozstrzygnięcie powstałego konfliktu.
