Wykonawcy planujący brać udział w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, często nie są w stanie samodzielnie spełnić postawionych przez Zamawiającego warunków. W artykule 118 PZP, przewidziano jednak możliwość skorzystania przez Wykonawcę ze zdolności innych podmiotów.
Na podstawie przywołanego przepisu Wykonawca może zatem korzystać:
- ze zdolności technicznych lub zawodowych podmiotów trzecich lub
- sytuacji finansowej lub ekonomicznej podmiotów trzecich.
Co ważne, udostępnienie takie może nastąpić niezależnie od charakteru stosunku prawnego łączącego Wykonawcę z podmiotem trzecim.
Warto podjąć kwestię odpowiedzialności podmiotu udostępniającego zasoby wobec Zamawiającego i temu chciałbym poświęcić dzisiejszy artykuł.
Odpowiedzialność Wykonawcy i podmiotu trzeciego solidarna
Zgodnie z art. 120 PZP podmiot, który zobowiązał się do udostępnienia zasobów odpowiada solidarnie z Wykonawcą za szkodę poniesioną przez Zamawiającego powstałą wskutek nieudostępnienia tych zasobów. Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy za nieudostępnienie zasobów podmiot ten nie ponosi winy.
Kluczowe aspekty powyższego przepisu to kwestie solidarności oraz winy. Należy zastanowić się, co to w praktyce oznacza dla podmiotu udostępniającego?
Jakkolwiek nowa ustawa prawo zamówień publicznych jest bardzo obszerna (liczy 623 artykuły), to i tak niemożliwym jest uregulowanie bezpośrednio w niej wszelkich kwestii materialnoprawnych. Dlatego też w art. 8 ust. 1 PZP znalazło się odesłanie do kodeksu cywilnego, który należy stosować do czynności podejmowanych przez Zamawiającego, Wykonawców oraz uczestników konkursu w postępowaniu o udzielenie zamówienia i konkursie oraz do umów w sprawach zamówień publicznych, jeżeli przepisy prawa zamówień publicznych nie stanowią inaczej.
Z taką sytuacją mamy do czynienia w przypadku solidarnej odpowiedzialności Wykonawcy i podmiotu udostępniającego. Wobec braku odpowiednich przepisów w ustawie, należy odwołać się do art. 366 k.c.
Stanowi on, że kilku dłużników może być zobowiązanych w ten sposób, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych (solidarność dłużników) (§ 1).
Oznacza to, że w przypadku wystąpienia szkody po stronie Zamawiającego, może on dochodzić odszkodowania zarówno od Wykonawcy jak i bezpośrednio od podmiotu trzeciego. Co ważne, aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani (§ 2).
Kluczowa jest wina po stronie podmiotu trzeciego
Podmiot trzeci nie jest odpowiedzialny wobec Zamawiającego za nieudostępnienie zasobów, jeżeli nie ponosi winy w braku ich udostępnienia. Zatem, jeżeli podmiot trzeci dochował należytej staranności i ze swoich zobowiązań wywiązał się prawidłowo, a fakt nieudostępnienia zasobów wynika np. z działań lub zaniechań Wykonawcy, to podmiot trzeci nie ponosi odpowiedzialności.
Podsumowanie
Dla orzeczenia odszkodowania na rzecz Zamawiającego nie jest wystarczające stwierdzenie szkody po jego stronie. Istotne jest jeszcze wykazanie, że pomiędzy szkodą a nieudostępnieniem zasobów istnieje związek przyczynowo-skutkowy.
