W większości zamówień publicznych cena wykonania zamówienia stanowi główne kryterium przyznawania punktacji przy ocenie ofert. Z tego powodu, zarzut rażąco niskiej ceny jest najczęściej podnoszony w postępowaniu odwoławczym. W wyroku KIO 2847/21 z 25 października 2021 r. Izba wskazała, na kim spoczywa ciężar dowodu, jeżeli istnieje podejrzenie rażąco niskiej ceny w zamówieniu.
Na początku należy przypomnieć, że ani w prawie europejskim, ani w polskim nie ma definicji legalnej pojęcia rażąco niskiej ceny. We wskazanym wyroku Izba zwróciła uwagę, że to czy mamy do czynienia z rażąco niską ceną należy zawsze badać w kontekście konkretnego postępowania. Powyższa zasada ma również wpływ na to, na kim spoczywa ciężar dowodu.
Kiedy Zamawiający podejrzewa rażąco niską cenę
Prawo zamówień publicznych przewiduje, że mając podejrzenia rażąco niskiej ceny w ofercie podanej przez Wykonawcę, Zamawiający może wezwać go do złożenia wyjaśnień. W takim przypadku Zamawiający nie musi tłumaczyć, dlaczego nabrał takich podejrzeń. Cały ciężar udowodnienia, że oferta jest wolna od wady rażąco niskiej ceny spoczywa na Wykonawcy. Jest to tzw. odwrócony ciężar dowodu.
Kiedy inny Wykonawca chce wyjaśnienia ceny
Inaczej będzie wyglądała sytuacja, kiedy Wykonawca nie zostanie wezwany do złożenia wyjaśnień przez Zamawiającego. Wtedy każdy z pozostałych Wykonawców może zainicjować procedurę wyjaśniającą rażąco niską cenę. Jednak wykazanie, iż Zamawiający powinien rozpocząć procedurę wyjaśniającą kalkulację ceny obciąża Wykonawcę, który żąda jej przeprowadzenia. Nie mamy tu do czynienia z odwróconym ciężarem dowodu.
Zgodnie z art. 534 ust. 1 PZP uczestnicy postępowania odwoławczego są zobowiązani wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Norma ta nakłada na Wykonawcę inicjującego procedurę wyjaśniającą obowiązek dostarczenia Izbie przekonujących środków, że przywołane okoliczności faktyczne są prawdziwe. Z drugiej strony określa, kto poniesie negatywne konsekwencje braku wywiązania się z potencjalnie nałożonego ciężaru dowodowego, czyli materialnoprawny skutek nieudowodnienia istotnych okoliczności.
Podsumowanie
Ciężar dowodu w zależności od okoliczności sprawy spoczywa na Wykonawcy, który złożył ofertę lub na Wykonawcy, który chce zainicjować procedurę wyjaśnienia ceny.
Z odwróconym ciężarem dowodu mamy do czynienia wyłącznie, kiedy to Zamawiający wezwał Wykonawcę do wyjaśnień.
W pozostałych przypadkach ciężar dowodu spoczywa na stronie, która wywodzi z danego faktu skutki prawne.
Zamawiający wymaga dowodów w sprawie ceny przedstawionej przez Ciebie oferty? A może podejrzewasz zastosowanie rażąco niskiej ceny u innego Wykonawcy, ale nie wiesz jak to prawidłowo udowodnić? Skontaktuj się z nami! Posiadamy wieloletnie doświadczenie w sprawach dotyczących zamówień publicznych.
