W prawie zamówień publicznych funkcjonuje generalna zasada zakazu zawierania umowy o udzielenie zamówienia do chwili rozstrzygnięcia odwołania przez Izbę. Mogą jednak zaistnieć wyjątkowe okoliczności, które pozwolą na zawarcie takiej umowy. O takiej sytuacji mówi postanowienie Krajowej Izby Odwoławczej z 14 stycznia 2022 r. (KIO/KW 1/22).
Zakaz zawarcia umowy do chwili rozstrzygnięcia odwołania chroni zarówno interesy Wykonawców jak i Zamawiającego. Przeprowadzenie kontroli przez KIO ma gwarantować prawidłowy przebieg postępowania. Skoro bowiem już na tym etapie pojawiły się wątpliwości co do poprawności działania Zamawiającego, które mogą doprowadzić do zawarcia umowy podlegającej unieważnieniu i tym samym spowodować negatywne konsekwencje dla finansów publicznych, lepiej już na etapie udzielenia zamówienia sprawdzić jego prawidłowość.
Dwa przypadki pozwalające na uchylenie zakazu
Instytucja uchylenia zakazu zawarcia umowy podlega stosowaniu zgodnie z zasadami przewidzianymi dla wyjątków, czyli ściśle i z zachowaniem ostrożności przy ustalaniu możliwości ich zastosowania w danym stanie faktycznym.
Izba może uchylić zakaz zawarcia umowy w dwóch przypadkach:
- nie zawarcie umowy mogłoby spowodować negatywne skutki dla interesu publicznego, przewyższające korzyści związane z koniecznością ochrony wszystkich interesów, w odniesieniu do których zachodzi prawdopodobieństwo doznania uszczerbku w wyniku czynności podjętych przez Zamawiającego w postępowaniu o udzielenie zamówienia;
- Zamawiający uprawdopodobnił, że odwołanie wnoszone jest wyłącznie w celu uniemożliwienia zawarcia umowy.
Przywołany przepis wymaga w pierwszej kolejności ustalenia, czy brak udzielenia zamówienia przed rozpoznaniem przez Izbę odwołania spowoduje negatywne skutki dla interesu publicznego. Wobec braku zdefiniowania pojęcia interesu publicznego w ustawie Prawo zamówień publicznych, przyjmuje się rozumienie tego pojęcia wynikające z uchwały Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 marca 1997 r. (W 8/96). W uchwale uznano, że za interes publiczny należy uznać korzyści uzyskiwane w wyniku realizacji przedsięwzięć służących ogółowi w zakresie zadań ciążących na administracji rządowej oraz samorządowej, realizowanych w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych, związanych np. z ochroną zdrowia, oświaty, kultury, porządku publicznego.
W razie pozytywnej odpowiedzi na to pytanie należy zbadać, czy negatywne skutki przewyższają korzyści związane z ochroną wszystkich interesów zagrożonych uszczerbkiem w wyniku czynności podjętych przez Zamawiającego. Wskazane przesłanki uchylenia zakazu zawarcia umowy Zamawiający obowiązany jest wykazać w treści złożonego wniosku.
Podsumowanie
W prawie zamówień publicznych funkcjonuje generalna zasada zakazu zawierania umowy o udzielenie zamówienia do chwili rozstrzygnięcia odwołania przez Izbę. Wyjątkiem jest instytucja uchylenia zakazu zawarcia umowy.
Może ona być zastosowana, gdy zawarcie umowy mogłoby spowodować negatywne skutki dla interesu publicznego lub, jeśli Zamawiający uprawdopodobni, że odwołanie wnoszone jest wyłącznie w celu uniemożliwienia zawarcia umowy.
Pomoc specjalistów w dziedzinie prawa zamówień publicznych uzyskasz kontaktując się z nami. Kancelaria Szołajski Legal Groupwspiera na każdym etapie postępowania zarówno Zamawiających, Wykonawców jak i Odwołujących w postępowaniach przed KIO. Chcesz wiedzieć więcej o PZP, zajrzyj na kio24.org.
