Zasada jawności jest jedną z podstawowych zasad prawa zamówień publicznych i z tego powodu jest szczególnie chroniona. Możliwość odstąpienia od zasady jawności istnieje wyłącznie w sytuacjach przewidzianych przez ustawę, a jedną z nich jest ochrona tajemnicy przedsiębiorstwa. Do tej przesłanki odniosła się Krajowa Izba Odwoławcza w wyroku KIO 664/21 z 12 maja 2021 r. 

Przede wszystkim Krajowa Izba Odwoławcza podkreśliła, że ochrona tajemnicy przedsiębiorstwa stanowi wyjątek od zasady jawności, który musi być każdorazowo uzasadniany. Powód skorzystania z ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa musi być szczegółowo wykazany. Izba podkreśliła, że nie jest dopuszczalna ogólna argumentacja Wykonawcy, która może się odnosić do wielu postępowań o udzielenie zamówienia.

KIO o różnicy między wykazaniem a wyjaśnieniem

Wykonawca musi wykazać, że spełnia przesłanki do objęcia go ochroną tajemnicy przedsiębiorstwa. Użyte przez ustawodawcę sformułowanie, w którym akcentuje się obowiązek „wykazania”, oznacza coś więcej aniżeli samo wyjaśnienie (uzasadnienie) powodów objęcia tajemnicą przedsiębiorstwa. Z pewnością za takie „wykazanie” nie może być uznane ogólne uzasadnienie, sprowadzające się do przytoczenia elementów definicji tajemnicy przedsiębiorstwa wynikającej aktualnie z ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

Ponadto, Wykonawcy mają obowiązek wykazania zasadności zastrzeżenia informacji jako tajemnicy przedsiębiorstwa nie później niż w terminie składania ofert lub wniosków.

Trzy przesłanki, pozwalające na zastrzeżenie informacji

Chcąc skutecznie utajnić informacje, Wykonawca musi wykazać łącznie, że:

1. Informacje mają charakter techniczny, technologiczny, organizacyjny przedsiębiorstwa lub inny posiadający wartość gospodarczą.

2.  Informacje jako całość lub w szczególnym zestawieniu i zbiorze nie są powszechnie znane osobom zwykle zajmującym się tym rodzajem informacji albo nie są łatwo dostępne dla takich osób. 

3. Podjął, przy zachowaniu należytej staranności, działania w celu utrzymania ich w poufności.

Brak wykazania wszystkich powyższych przesłanek skutkuje wyłączeniem zakazu ujawniania zastrzeżonych informacji.

Podsumowanie

Zasada jawności jest podstawową i szczególnie chronioną zasadą prawa zamówień publicznych. Tylko łączne wykazanie istnienia prawnie wskazanych przesłanek upoważnia do utrzymania zakazu ujawniania informacji.